بهینه سازی شرایط کشت بافت و انتقال ژن در گیاه دارویی باباآدم (arctium lappa)

گیاه باباآدم (arctiumlappa) یکی از گیاهان دارویی مهم از خانواده asteraceaeاست. با توجه به اهمیت این گیاه، بهینه سازی کشت بافت و انتقال ژن آن می تواند زمینه ساز تحقیقات و استفاده بیشتر و موثرتر از این گیاه گردد. برای این منظور در این تحقیق ابتدا با اعمال بهترین پیش تیمار (21 روز سرما) خواب بذر مرتفع شد. سپس به منظور بهینه سازی کشت بافت این گیاه آزمایش های القاء کالوس ، باززایی غیرمستقیم و باززایی مستقیم روی محیط کشت msانجام شد. هر سه آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. در آزمایش القاء کالوس،سطوح مختلف 2,4-dو bapو دو نوع ریزنمونه هایپوکوتیل و کوتیلدون مورد مقایسه قرار گرفت. 2 میلی گرم در لیتر 2,4-dو 1 میلی-گرم در لیتر bapبهترین ترکیب هورمونی جهت القاء کالوس ریزنمونه های هایپوکوتیل (19/76%) و کوتیلدون(100%) شناخته شد.در آزمایشباززایی غیرمستقیم از سطوح مختلف bap و naaو دو نوع کالوس (حاصل از هایپوکوتیل و کوتیلدون)استفاده شد. بیشترین درصد باززایی غیرمستقیم(65%)، در کالوس های حاصل از هایپوکوتیل و ترکیب هورمونی 1 میلی گرم در لیتر bapو 5/0 میلی گرم در لیتر naaمشاهده شد.در آزمایش باززایی مستقیم سطوح مختلف bapبه همراه naaو سه نوع ریزنمونه (کوتیلدون، هایپوکوتیل و هایپوکوتیل به همراه جوانه انتهایی) مورد مقایسه قرار گرفتند. بیشترین درصد باززاییمستقیم (33/90%) در ریزنمونه هایپوکوتیل همراه با جوانه انتهایی و در ترکیب هورمونی 5/0 میلی گرم در لیتر bapبه همراه 2 میلی گرم در لیترnaaحاصل شد. جهت انتقال ژن القاء کننده ریشه مویی از سویه های مختلف اگروباکتریوم ریزوژنز استفاده شد. بهینه سازی انتقال ژن به این گیاه طی دو آزمایش مجزای درون شیشه ای و خارج شیشه ای بررسی گردید. در شرایط درون شیشه ای از دو سویه باکتری (a4و a13) و سه نوع ریزنمونه (کوتیلدون، هایپوکوتیل و هایپوکوتیل به همراه جوانه انتهایی) استفاده شد. بیشترین درصد القای ریشه(77/58%) در ریزنمونه هایپوکوتیل به همراه جوانه انتهایی و سویه باکتری a4به دست آمد. در شرایط خارج شیشه ای، درصد القای ریشه در چهار سویه باکتری (a13,a4, atcc 15834, gmi 9534) همراه با شاهد (بدون باکتری) مورد بررسی قرار گرفت. درصد القای ریشه در نمونه شاهد صفر بود. همه سویه های باکتری به جز a13، درصد القای ریشه مشابه نشان دادند (100%) ولی سویهa13نسبت به سایر سویه ها در این گیاه درصد ریشه کمتری(7/55%) القا کرد.